• Logowanie
• Rejestracja
• Kontakt
• O nas

Bielik zwyczajny (Haliaeetus albicilla)

Łac. Haliaeetus albicilla

      Bielik zwyczajny, bielik należy do gatunku dużego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych (podrodzina myszołowy lub orłany). Błędnie nazywany orłem.

      Bielik zwyczajny lęgnie się w różnorodnych krajobrazach, w których występują akweny, tereny podmokłe lub cieki wodne (nad rzekami pojawia się zwłaszcza po lęgach),starodrzewy w pobliżu dużych, otwartych zbiorników wodnych. Chętnie gniazduje na wysokich i starych drzewach. Osobniki przed osiągnięciem dojrzałości (czyli około piątego roku życia) koczują. Można drapieżniki wtedy zobaczyć w większych grupach w całej Europie i Zachodniej Azji. W Europie Środkowej bielik spotykany jest na zalesionych równinach w jej północno-wschodniej części, jak też nad wybrzeżem morskim.

      Bielik zwyczajny unika terenów górzystych, bezleśnych oraz bez zbiorników wodnych, ale też rozległych i zwartych kompleksów leśnych.

      Niestety prześladowania ze strony człowieka sprawiły, że na początku XX wieku doszło do dużego gwałtownego obniżenia liczebności populacji bielików zwyczajnych. O rozmiarach tych prześladowań może świadczyć np. to, że pod koniec XIX wieku w Niemczech wybijano rocznie 400 osobników tego gatunku drapieżniki. Dopiero po wprowadzeniu całorocznej ochrony gatunkowej ich liczebność zaczęła się odbudowywać. Po II wojnie światowej na terenie Polski gniazdowało jedynie około 45 par. Następnie na przełomie lat 1950-1980 liczba bielików nie zmieniała się. Dużym zagrożeniem dla tych ptaków okazało się również zanieczyszczone środowisko DDT. Pestycyd ten odkładał się w układzie pokarmowym ofiar, a jego toksyczność przenosiła się na kolejne ogniwa łańcucha troficznego, dochodząc wreszcie do drapieżników. Powodował zmniejszenie się grubości skorupek jaj, co skutkowało obniżeniem udanego rozrodu. Liczebność bielików wzrosła wraz z wprowadzeniem zakazu stosowania DDT oraz zaniechaniem polowań. Najlepszym rozwiązaniem okazało się wprowadzenie stref ochronnych wokół gniazd bielików.

      Obecnie tym ptakom drapieżnym grozi głównie utrata miejsc gniazdowych, spowodowana rekreacyjną zabudową brzegów rzek oraz jezior oraz kurczeniem się powierzchni starych drzewostanów w pobliżu wód. Gniazda bielików potrzebują bardzo mocnych drzew jako podstawy. Stuletnie drzewa nie zawsze spełniają te warunki. Bieliki często giną rozbijając się o napowietrzne linie energetyczne. Niepokojone są też przez turystów oraz wczasowiczów w okresie zwłaszcza lęgowym, kiedy to potrzebują spokojnego miejsca na gniazdo i ciszy. Komitet Ochrony Orłów ocenia, że rocznie z rąk człowieka ginie niestety w Polsce od około 25 do 35 osobników, choć takie zachowania są oceniane przez społeczeństwo negatywnie, a o sympatii do nich świadczą liczne próby pomocy w razie znalezienia się bielików przez nie w niebezpieczeństwie.

      Bielik, wyglądający podobnie do orła, był uważany za króla ptaków. Przyjmuje się, iż to ten gatunek jest uwidoczniony w godle Polski. Jednak za ptaka umieszczanego w herbach polskich można też uznać 9 innych gatunków, takich jak: orzeł przedni, orzeł cesarski, orzeł stepowy, orlik grubodzioby, orlik krzykliwy, orzełek południowy, bielik wschodni, gadożer oraz rybołów. Na monetach z czasów Bolesława Chrobrego na skrzydłach ptaka w koronie znajdują się widoczne kropki, które mogą odnosić się do białych lotek na złożonych skrzydłach bielika zwyczajnego. Ten mógł się stać symbolem plemienia Polan. Niektórzy uważają, że pierwowzorem mógł być podobny orzeł przedni, który jest jednak od bielika nieco mniejszy. Sprawę komplikuje fakt, że bielików nie zalicza się obecnie do podrodziny orłów. Ptak ten na godle ma nieopierzony w całości skok, więc według systematyki jest orłanem.

Galeria zdjęć 

Informacje hodowlane 

WYSTĘPOWANIE
      Bielik zwyczajny zamieszkuje północną, środkową oraz wschodnią Europę, Islandię, wschodnią Grenlandię aż po wschodnią Azję na północ od Himalajów.

      W Polsce bielik jest nielicznym ptakiem lęgowym spotykanym na całym niżu, ale głównie na zachodzie oraz północy kraju (około 635-720 par - kraj nasz jest jedną z największych jego ostoi, podczas gdy w całej Europie jest około 2400 par). Ptak drapieżny najliczniej występuje na Pomorzu Zachodnim, w rejonie Zalewu Szczecińskiego w lasach na wyspie Wolin. 50 bielików żyje w Parku Narodowym "Ujście Warty". Drugim co do liczebności obszarem występowania bielika jest północno-wschodnia Polska (Pojezierze Olsztyńskie, Mrągowskie i Iławskie oraz Równina Mazurska i Kraina Wielkich Jezior Mazurskich). Widuje się go zazwyczaj pojedynczo, choć w Dolinie Baryczy po spuszczeniu wody z tamtejszych stawów można dostrzec stada bielików złożone z około 50-60 osobników, które zbierają się by wyłapać ryby z błotnistych kałuż.

      Z początkiem XX wieku na obszarze Polski gniazdowało zaledwie 20 par bielików zwyczajnych. W latach 50. XX wieku gniazdowało 49 do 56 par, natomiast na przełomie lat 60. i 70. było już około 100 par. Niestety w latach 70. nastąpił spadek liczebności bielików, który przypuszczalnie wynikał ze stosowania DDT. W 1994 r. populacja bielików w Polsce wynosiła 223 pary, natomiast w roku 2008 już 767 par, w ciągu tych 14 lat sukces lęgowy wynosił 68%. Polska jest trzecim w Europie krajem co do ilości gniazdujących osobników tego gatunku ptaków drapieżnych (po Norwegii i Rosji).

  &nbs

Bielik na gałęzi

p;   Bielik zwyczajny spotykany jest także na wschodzie Polski przy większych zbiornikach wodnych (gdzie jest duża dostępność ryb), nawet na warszawskim odcinku Wisły. Dzięki wprowadzeniu w Polsce ochrony miejsc jego gniazdowania staje się ptakiem coraz częściej spotykanym. Nielicznie zimuje na wodach śródlądowych, ale poza rewirami lęgowymi. Gdy zamarzną, przenosi się nad rzeki lub nad morze. Szczególnie chętnie wybiera się wtedy nad rejon Zalewu Szczecińskiego.

      Dość powszechnie bielik jest błędnie uważany za orła, podczas gdy faktycznie należy on do innej podrodziny jastrzębiowatych - do myszołowów.
WYGLĄD       Bielik zwyczajny należy do największych ptaków szponiastych północnej Europy. Charakterystyczna sylwetka wyróżnia się masywnością oraz długimi i szerokimi skrzydłami o prostych, równoległych brzegach. Samice są nieznacznie większe od samców, lecz w upierzeniu nie ma różnic między płciami (trudno je rozpoznać). Grzbiet oraz brzuch jest barwy ciemnobrunatnej. U dorosłych ptaków głowa i szyja jest jasnobeżowa. Ptaki młode są barwy ciemnobrunatnej o czerwonobrązowym łuskowaniu. Na spodzie u nasady skrzydeł mają widoczne białe pióra. Ogon krótki, układający się w wachlarz, klinowaty, początkowo ciemny, z każdym rokiem staje się coraz bardziej biały, by po 5-6 latach stać się śnieżnobiały. U niewybarwionych ptaków drapieżnych na płaszczu, brzuchu oraz skrzydłach zobaczyć można białe pióra. Po 5 latach wykształca się całkowicie dorosła szata, oprócz głowy, która jasna jest dopiero po 8-10 latach. Dziób bardzo mocny, koloru ciemnoszarego u młodych, jaśnieje z wiekiem do jasnożółtego lub koloru kości słoniowej u 4-letnich ptaków, woskówka żółta. Nogi koloru żółtego oraz mocne, zakończone silnymi szponami służącymi do rozrywania ciała ofiary, skok do połowy jest nieopierzony. Wyjątkowo można spotkać bardzo jasne odmiany płowo-beżowe. Bieliki są większe od orła przedniego, ale mniejsze od bielika amerykańskiego, który ma śnieżnobiałą g

Bielik zwyczajny podczas lotu

łowę. Bielik na wolności może dożyć nawet 30 lat, a w niewoli 40 lat.

      Bieliki mają bardzo szerokie, prostokątne skrzydła o palczastych końcach lotek I rzędu. W locie wyraźnie widać ich kontrastujące podbarkówki. Machają wtedy seriami płytkich uderzeń skrzydeł, wykonując tylko krótkie ślizgi. Gdy krążą skrzydła trzymają płasko lub nieznacznie uniesione w górę. W powietrzu rzuca się też w oczy ich krótki ogon, w odróżnieniu od długich skrzydeł. Latają jednak szybko, zręcznie unosząc się na prądach powietrznych, najchętniej w godzinach południowych.

długość ciała około 85-95 cm

długość czaszki około 13,2 cm, w tym czaszki około 6,9 cm

rozpiętość skrzydeł : samce do 220 cm, samice do 240 cm

waga : samce 3,5-4,5 kg, samice 4-6 kg

Herb Polski

ROZMNAŻANIE       Bieliki należą do ptaków monogamicznych, nierzadko łączące się w pary na całe życie. Swój pierwszy lęg zakładają kiedy osiągnąć wiek pięciu lat. Ponad swoim terytorium ptaki wykonują, zimą lub wczesną wiosną, na dużej wysokości lot godowy. W którego trakcie samiec tak napiera na samicę, by ta przekręciła się na grzbiet i mogła połączyć się szponami z partnerem. Następnie oboje składają skrzydła, koziołkują powoli spadając, aż nisko nad ziemią rozlatują się w różne strony, po czym przystępują do ponownego połączenia w powietrzu.

      Bieliki mają duże wymagania jeśli chodzi o powierzchnię swojego areału, pary lęgowe w czasie godów zajmują terytorium o wielkości około 100 km?. Zajęcie swojego rewiru obwieszczają donośnym, wysokim odgłosem, który przyrównać można do dźwięku dzięcioła czarnego. Przywiązanie drapieżnych ptaków do danego rewiru jest tak duże, że para bielików przepędza z niego nawet swoje dorosłe dzieci, a dla innych intruzów wtargnięcie może skończyć się śmiercią.

Bielik zwyczajny w parku

      W środkowej części Europy bieliki przeprowadzają lęgi na wysokim, starym drzewie (najczęściej w jego koronie), w pobliżu pnia (jego rozwidlenia), tak by mieć łatwy dostęp do środka. Najwięcej konstrukcji lęgowych spotyka się na takich drzewach jak sosna, dąb oraz buk. Mogą jednak je lokować na nadmorskich klifach, a na Półwyspie Skandynawskim na skałach. Zazwyczaj w danym okresie lęgowym jedna para buduje kilka gniazd np. 2-3. Samiec przynosi zwykle materiał do budowy gniazda, a samica je układa. Podstawa gniazda składa się z patyków oraz gałęzi o szerokości dochodzącej nawet do 1 metra, które przynoszą oboje przyszli rodzice. Wyścielają gniazdo trawą i innymi podobnymi materiałami jak np. mchy oraz porosty, sierść i morskie wodorosty. Jego wielkość jest jedną z największych w gromadzie ptaków. Gniazdo przekracza niekiedy 2 metry wysokości i ciężar dochodzący do 1 tony. Prowadzi to wyjątkowo do zarwania się drzewa pod jego ogromną wagą. Wynika to z tego, że te same gniazda, stopniowo rozbudowywane, mogą być wykorzystywane przez wiele lat.

      W ciągu roku bielik wyprowadza jeden lęg, składając w nim 2 białe jaja w marcu lub kwietniu. Jaja wysiadywane są przez okres około 38-42 dni przez obydwoje rodziców (przeważa tu jednak rola matki). Najczęściej przeżywa tylko 1 młode pisklę, ale w bardziej korzystnym okresie udaje się bielikom wychować dwójkę potomstwa. W ciągu 4 tygodni od wyklucia młodymi zajmuje się mata, a ojciec zaopatrza swoją rodzinę w pokarm. Po tym okresie oba dorosłe ptaki polują, choć rola samca jest tu mniejsza. Pisklęta, początkowo okryte są szarym puchem, opuszczają gniazdo po około 70 dniach. Na przełomie czerwca lub lipca rodzice zabierają pisklę na naukę latania, która odbywa się zazwyczaj na zrębach pozostawionych przez człowieka. Młode początkowo przeskakuje z gałęzi na gałąź. Zdolne do lotu są po upływie 80-90 dni, ale rodzice zajmują się nim przez następne 2-3 miesiące nim osiągnie całkowitą niezależność. Zdolność do prowadzenia lęgów osiągają dopiero po 5-6 latach. Na wolności bieliki dożywają od 21 do 30 lat, w niewoli do 40.

Lot bielika zwyczajnego

      Śmiertelność młodych wynosi około 20-30%, tylko lokalnie nawet do 50%. W latach 1911-1969 było to nawet 90%. Zagrożenia dla młodych stanowią linie energetyczne oraz urazy kości.

POŻYWIENIE       Bielik przeważnie łowi ryby aż w (65 % leszcze, karpie oraz szczupaki). Bardzo często wybiera te słabsze, chore oraz pływające przy powierzchni tafli ,świeże lub również śnięte do 3 kg wagi. Poluje również na ptaki . Poluje również na dorosłe łabędzie, głównie są to jednak perkozy, kaczki i łyski. Rzadko łapie ssaki - zające, gryzonie, a także młode sarny. Na polskim Wybrzeżu żeruje niekiedy na martwych fokach. Zimą w jego diecie wzrasta udział ptaków. Przy braku świeżej zdobyczy, głównie zimą, zjada również padlinę. Jego dzienne zapotrzebowanie energetyczne pokrywa 500 g mięsa w okresie rozrodczym, a 200-300 g w okresie zimowym.

      Bielik polowanie urządza z zasiadki (na ziemi lub na słupie, wypatrując ofiar) lub z lotu patrolowego. W obrębie swojego rewiru drapieżnik może mieć tzw. czatownie , z których obserwuje jezioro lub staw. Spada na ofiarę z wyciągniętymi szponami. Może też rzucić się za nią w pościg. Ze względu na polowanie na zwierzęta wodne (ryby, ptaki), które wyławia z wody, w przeciwieństwie do innych orłów, bielik nie ma opierzonych skoków aż po palce, co mogłoby mu przeszkadzać. Ryby łapie z powietrza oraz podobnie jak rybołów może zanurzyć się w wodzie. Gdy upatrzy dużą grupę ptaków, stara się odsunąć pojedyncze osobniki od reszty i dopiero wtedy je atakuje. Potrafi lecąc nisko nad wodą, atakować znienacka. Czasem zdarza mu się odebrać pokarm innym ptakom oraz nawet wydrom.

Filmy 

Bielik zwyczajny w locie

Bielik zwyczajny przy padlinie

Sposoby zwalczania 

OCHRONA       Prawną ochronę bielika na terenie całego kraju wprowadzono w 1952, obecnie jest objęty ochroną gatunkową ścisłą. Wymieniony w Dyrektywie Ptasiej i Polskiej Czerwonej Księdze jako gatunek wymagający szczególnej uwagi. Wokół gniazd bielików obowiązuje strefa ochronna. Przez cały rok w promieniu do 200 m, a okresowo (od 1 stycznia do 31 lipca), w promieniu do 500 m od ich gniazda. Lokalizacja bielika jest objęta tajemnicą prawną, aby uchronić ptaki przed niepokojeniem, np. wybieraniem jaj oraz piskląt, fotografowaniem jak również kłusownictwem. Zabiegi te przyczyniły się do wzrostu polskiej populacji w ostatnich latach do prawie około 1,5 tysiąca osobników. Polskie bieliki wykorzystano do odtwarzania populacji tych ptaków w Irlandii, Wielkiej Brytanii i Izraelu.

      Bielik jest symbolem Wolińskiego Parku Narodowego. Na którego obszarze znajduje się stanowisko lęgowe, na którym kolejne pokolenia ptaków nieprzerwanie od 120 lat zakładają swe gniazda.

      Ptaków nie można krzywdzić w żaden sposób. Jeśli jednak doszło by do sytuacji, znalezienia bielika, lub wiedzielibyśmy że jego życiu grozi coś niebezpiecznego możemy do złapać w humanitarny sposób. W tym celu przydadzą się nam łapacze na ptaki drapieżne - które ułatwiają schwytanie ptaków.

Komentarze (7)

orły | Bogusia  |  2019-01-29, 23:11:33
Na facebooku znalazłam taka informację o orłach że uczą swoje młode latać w ten sposób że łapia je w locie na swoje skrzydła jeśli młode nie radzi sobie czy to jest prawda? Czy są jakieś informacje na ten temat?

szok | brawo ja  |  2018-10-14, 16:08:23
u mnie w tym roku kilka sztuk sie pokazało białych sa piekne a nigdy ich nie było . dziwne ze tak sie pojawiły a miejsce Żelisław powiat Żagański :D

guwno | xyz  |  2015-05-28, 12:59:58
nie podoba mi sie 2/10

gniazdo 50 km. od Warszawy | sylwek03  |  2015-03-26, 19:32:54
50 KM. OD WARSZAWY MA GNIAZDO,W TEJ CHWILI MA JAJKA,PIĘKNY POTĘŻNY PTAK,O DZIWO NIE JEST PŁOCHLIWY ODLATUJE NIE DALEJ JAK 50 METRÓW NA GAŁOŻ I SIĘ PRZYGLĄDA.

Bielik... | m  |  2015-03-09, 13:15:43
Opis bielika zwyczajnego.. fotografie bielika amerykańskiego... Dość mocna gafa...

|  |  2014-09-07, 20:07:29
wszystko spoko, tylko na zdjęciach jest bielik amerykański. ;)

orzeł | kondziu357  |  2014-01-28, 11:58:43
zajefajny

Copyright © drapiezniki.pl | 2024

Start  |  O nas  |  Kontakt  |  Regulamin